Genel Araştırma

Klima soğutucu akışkanından beklenen fiziksel ve kimyasal bazı özellikler şunlardır: Buharlaşma gizli ısısı yüksek olmalıdır. Kritik sıcaklığı ve basıncı yüksek olmalıdır. Atmosfer basıncında kaynama sıcaklığı düşük olmalıdır. Doygunluk basıncı, genleşme valfi basıncının altında bulunmalıdır. Yanıcı ve patlayıcı olmamalıdır. Devre elemanlarını olumsuz yönde etkilememeli, aşındırmayan ve paslandırmayan özellikleri bulunmalıdır. Zehirleyici olmamalıdır. Ucuz ve kolay temin edilebilmelidir. Küçük kapasiteli bir kompresörün kullanımına elverişli olmalıdır. Kapalı devrelerde sistemdeki kaçaklar kolayca tespit edilebilmelidir. Araçların klimalarında kullanılan soğutma gazının görevi; atmosferik basınçta kendiliğinden buharlaşmak ve buharlaşırken içerisinde bulunduğu havanın sıcaklığını üzerine alarak havayı soğutmaktır. Yukarıdaki özelliklerin hemen hemen hepsini karşılayan gazlar; ticari adıyla Forane- R134a , teknik tanımıyla HCF- 134a hidrofluorokarbon‟ un (kısaca R134a ) ve ticari adıyla Forane R12 teknik tanımıyla CFC-12 klorofluorokarbon (kısaca R12)‟dur. Forane R-12 Gazı (CFC-12 Klorofluorokarbon) 1 atmosfer basınç altında, -29,7 °C sıcaklıkta kaynar. 5-6 atmosfer basınçta, 20 °C sıcaklıkta sıvı hâline gelir. Kilogram başına çektiği ısı miktarı 35 kilokaloridir. Büyük bir ısı taşıma kabiliyeti vardır. Patlayıcı değildir, kolaylıkla sıkıştırılabildiği gibi, basınç altında kimyasal değişikliği de olmaz. Alçak basınçta, düşük sıcaklıkta buharlaşır. Araçlarda çok yakın bir zamana kadar soğutucu gaz olarak R-12 gazı kullanılmaktaydı. Ancak forane R12gazının ozon tabakasını tahrip ettiği ve sera etkisi ile sıcaklık artışlarına neden olduğu ilk olarak 1974 yılında ortaya atılmış ve günümüzde kesinlik kazanmıştır. Bu nedenle yeni bir soğutucu madde arayışı gündeme gelmiş, dünya devletleri ve örgütleri düzeyindeki görüşmeler sonucunda , foranegazlarının (R-11, R-12, R-113, R-114, R-115) kullanılmasına belirli bir program dahilinde son verilmiş ve yerine daha zararsız soğutucu gaz olanR134a kullanılmaya başlanmıştır. Dolayısıyla, R-12 klima gazının üretimi 1992 yılı ile birlikte durdurulmuştur ve R-12 gazı yerine R134a gazı kullanılmaya başlanmıştır. 1995 yılı ile birlikte tüm otomotiv imalatçıları R-134a gazına geçmek mecburiyetinde olmuşlardır. R-134a gazı; ozon tabakasına zarar vermemekte ancak " greenhouse" (sera) etkisine yol açmaktadır. Sera etkisi, " atmosferin ısı önleme özelliğini azaltma etkisi" şeklinde açıklanabilir. Bu etki sonucu, yerkürenin ısısı artmaktadır. R-134a gazı; Ekim - 1993 yılından itibaren ülkemizde üretilen araçlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kompresörün yağlanması, özel sentetik kompresör yağları, örneğin PAG yağları (Polialkilenglikol yağları) veya ESTER yağları ile yapılır; R12 için kullanılan madeni kompresör yağları R134a içinde çözülebilir olmadığı için kullanılamaz. R134a klima gazının R12 klima gazına göre üstünlükleri şunlardır: R134a, R12’ ye göre çevreye daha uyumludur. R134a bir flor karbondur (FKW) ve bir klor flor karbon (FCKW) olan R12.nin aksine klor içermez. R134a’nın atmosferdeki ömrü daha kısadır. R134a ozon tabakasına zarar vermez. R134a’nın sera etkisi R12‟ninkine göre 10 kat daha azdır. Soğutucu maddeler birbirleriyle karıştırılamaz ve herhangi bir klima sistemi için, sadece o klima sistemi için öngörülen soğutucu madde kullanılabilir. Çünkü R134a gazının kullanılacağı klima sistemlerinde, birçok parça farklıdır. Klima sistemi servis hizmetleri sırasında R12 parçaları ile karıştırılırsa komple sistemin hasar görmesi riski vardır. Araç üzerinde klima sisteminde kullanılan gazın cinsi uygun bir yerde yazmaktadır. Klima gazı kesinlikle bir kaçak olmadığı sürece sistemden dışarıya kaçmaz ve gaz değişimine gerek kalmaz. Fakat 5 ila 8 yılı aşkın durumlarda araçların nem tutucu filtreleri tıkanmakta ve buna bağlı olarak da klima gazında çapaklar oluşmaktadır. Bu türlü durumlarda klima sistemini kontrol edilmeli ve yapılan tespite göre gazı değiştirmek gerekebilir.